2023_GR_00032 - duurzame ontwikkeling - lastenboek terrein aan de Mitterlije (Voedsel en Dorp) - goedkeuring

Edegem is op zoek naar een nieuwe invulling voor het voormalige rugbyveld aan de Mitterlije. Het project Voedsel en Dorp is een samenwerking met de Provincie Antwerpen om het terrein te ontwikkelen zodat  er eetbaargroen geteeld kan worden. Het project vertaalt de Keuzewijzer eetbaar groen van de Universiteit Antwerpen naar de praktijk. RURANT vzw en Velt vzw doen de uitrol hiervan in 4 gemeenten: Schelle, Herentals, Grobbendonk en Edegem. Een eetbaargroenproject heeft drie doelen: een economisch, een sociaal en een ecologisch. 

Het terrein was niet gebruiksklaar, maar ter voorbereiding werden de op het terrein opgeslagen zandhopen onderzocht en werden de nodige acties ondernomen om waar nodig de grond te saneren. De twee gebouwen op het terrein werden ondertussen gesloopt. Een deel van de zandhopen dat niet gebruikt kan worden om de bouwputten te dichten, moet nog afgevoerd worden.

Er werden van het open veld 4 grondstalen genomen door zowel de Bodemkundige dienst als het PIH. Het resultaat daarvan is gunstig. Dat betekent dat het terrein geschikt is om gewassen op te telen. De grond is eerder aan de zure kant, maar dat vormt geen probleem. 

RURANT vzw deed in opdracht van het lokaal bestuur Edegem en de Provincie Antwerpen verder onderzoek naar partnerschappen aan de hand van een stakeholder mapping. Er werd rekening gehouden met de wensen van Edegem. Ook met het RUP Hof ter Linden en de visie op de invulling van Fort 5. Huidige projecten van het bestuur en andere projecten binnen de gemeente kunnen aanvullend zijn.

Er vonden in 2021 in totaal 25 gesprekken plaats. Elke gesprekspartner kreeg uitgebreid de kans om wensen, verwachtingen en bemerkingen door te geven. Speciale aandacht ging uit naar belanghebbenden die de site ook zouden willen exploiteren. Een student van de Odisee Hogeschool werkte voor zijn master eindwerk volgende zaken uit:

• een situatieschets van de huidige situatie
•  een inrichtingsplan op basis van de reeds gekende wensen van de stakeholders
• een teeltplan voor het productieveld (volgens CSA model) en voor boslandbouw
• een advies rond beheer en groenonderhoud 

Op 11 oktober 2022 kwamen de geïnteresseerde partners opnieuw samen om bovenstaande te evalueren en het projectplan verder te verfijnen. 

Het college besloot eind 2022 om een voorstel van randvoorwaarden uit te werken voor de aanstelling van een trekker met de mogelijkheid voor de uitwerking van een langdurig project.

Naar aanleiding van de vaststellingen van bijkomende asbestvervuiling bij de afbraak van de voormalige gebouwen, werd beslist om de scope van het project wel bij te stellen en niet langer te opteren voor het telen van eetbare gewassen in de bodem, maar te focussen op een voorstel waarbij een bloemenpluktuin wordt gecombineerd met een aantal plantbakken in opbouw waar eetbare gewassen kunnen worden geteelt.

Noodzakelijke invulling eetbaar groen

Het departement landbouw van de provincie Antwerpen gaf  aan dat het project Voedsel en Dorp een nieuwe invulling zou kunnen krijgen met slechts een minimale invulling met eetbaar groen. 

Gezien de historiek van bodemvervuiling en vervuilde hopen grond is het niet wenselijk dat er voedsel geteeld wordt in de bodem. Een combinatie van (bloemen)pluktuin en verhoogde bakken waarin eetbaar groen kan geteeld worden, zou wel aanvaard worden door de subsidieverstrekker (PDPO). Het finale project moet een combinatie worden van eetbaar en niet-eetbaar groen.

Lastenboek domeinconcessie

Om het project uit te voeren en tot een rendabel project te maken zou er een trekker aangetrokken moeten worden. Op basis van het lastenboek Mitterlije kunnen kandidaat-trekkers een businessmodel en plan van aanpak voorstellen. Er ligt daarin al een kader vast dat uitgaat van een aantal voorwaarden:

• De beschikbare financiële middelen moeten ten laatste in 2023 besteed worden. Daarom is het voorstel om een starterspakket aan de toekomstige trekker aan te bieden. Dat bestaat uit producten en materialen die zonder risico bewaard en/of opgeslagen kunnen worden: bloembollen, teelbakken, teelaarde, picknickbanken. De provincie bezorgt Edegem een uitgebreide lijst.
• Het businessplan moet aantonen hoe het project zonder bijkomende gemeentelijke ondersteuning of financiering naar een rendabel verdienmodel kan evolueren.  Sociale activiteiten, gericht op het maatschappelijk belang, zijn verplicht te voorzien (zie stakeholderanalyse). 
• Het lastenboek gaat uit van een domeinconcessie. De concessie is een administratief contract waarbij een externe partner tijdelijk de mogelijkheid krijgt om, onder het gezag van het lokaal bestuur en met nakoming van de bepaalde voorwaarden, een uitbating op eigen risico te beheren tegen een afgesproken vergoeding aan het lokaal bestuur.  Er zijn geen wettelijke bepalingen omtrent concessietermijnen. Wel moet deze voldoende lang zijn om een stabiele uitbating mogelijk te maken, zowel langs de kant van het bestuur als langs de kant van de partner.
• Het terrein, een voormalig rugbyveld is bestemd voor recreatie en landbouw.
  Er is nog 500m³ grond aanwezig waarmee het lokaal bestuur een talud  zou kunnen realiseren. Daar waar de recent gesloopte gebouwen stonden, zal wellicht niets vergund kunnen worden. De nutsvoorzieningen liggen aan de straatkant. Mits het respecteren van de wettelijk vastgelegde afstanden tussen perceelsgrenzen kan er   een (beperkte) bebouwing aan de straatkant via het omgevingsloket aangevraagd worden. 

Timing

Het lastenboek wordt gepubliceerd na de goedkeuring op de raad van 27 maart 2023. Geïnteresseerden moeten tegen 21 april 2023 een dossier indienen. Doelstelling is dat de trekker vanaf de zomer 2023 aan de slag zou kunnen gaan. Op die manier blijft de doorstart in de scoop van het project Voedsel en Dorp.

Europese Green Deal 2050
Burgemeestersconvenant 2030
Akkoord van Parijs 2015
Nationaal klimaat- en energieplan 2021 - 2030
Vlaams Klimaatbeleidsplan 2013 - 2020

Beslissing APB PSES Op 9 juli 2020
Goedkeuring door de promotor van het project, het Autonoom provinciebedrijf provinciaal secretariaat Europese structuurfondsen (APB PSES), de samenwerkingsovereenkomsten goed die afgesloten worden met de gemeenten. 

Beslissing PDPO op 18 mei 2020 keurde de minister voor plattelandsbeleid het Plattelandsplanontwikkelingsproject (PDPO) Voedsel+Dorp goed.

Raadsbesluit van 18 maart 2013
De gemeenteraad keurt de deelname 'klimaatneutrale organisatie 2020' goed.