De notulen van de vorige OCMW-raad dienen goedgekeurd te worden.
Artikel 74 van het decreet lokaal bestuur
De raad keurt, mits eventuele aanpassingen, de notulen van de vorige raadszitting goed.
De raad keurt de notulen van de openbare zitting van 28 juni 2021 goed.
De opvolgingsrapportering bestaat uit volgende documenten:
Artikel 263, 2de alinea Decreet Lokaal Bestuur:
Er wordt minstens voor het einde van het derde kwartaal een opvolgingsrapportering over het eerste semester van het boekjaar voorgelegd.
Artikel 29 Besluit Vlaamse Regering over de beleids- en beheerscyclus dd. 30/03/2018:
De opvolgingsrapportering, vermeld in artikel 263 van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur of artikel 155 van het Provinciedecreet van 9 december 2005, bevat minstens al de volgende elementen:
1° een stand van zaken van de prioritaire acties of actieplannen van het meerjarenplan;
2° een overzicht van de geraamde en de gerealiseerde ontvangsten en uitgaven voor het lopende jaar;
3° in voorkomend geval, de wijzigingen in de assumpties die gekozen werden bij de opmaak van het meerjarenplan of de aanpassing ervan;
4° in voorkomend geval, de wijzigingen in de financiele risico's.
Het meerjarenplan geeft een inzicht in de wijze waarop het bestuur de strategie wenst te realiseren in de komende zes jaar van de beleidscyclus. Daarvoor worden beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties geformuleerd die inzicht geven in wat de organisatie wil bereiken en hoe ze dat gaat doen.
Vanaf het meerjarenplan 2020-2025 maken de gemeente en haar OCMW geïntegreerde beleidsrapporten. Het meerjarenplan 2020-2025 heeft dus betrekking op zowel de gemeente als de OCMW. Er wordt voortaan geen gemeentelijke bijdragen aan het OCMW meer berekend in de beleidsrapporten. Beide besturen moeten het eens zijn over de te bereiken doelstellingen en de financiële haalbaarheid van hun gezamenlijk beleid.
Het oorspronkelijke meerjarenplan werd goedgekeurd in de raad van 16 december 2019.
Het meerjarenplan werd vervolgens vernietigd zodat een nieuw plan ter goedkeuring werd voorgelegd.
Dit nieuwe meerjarenplan werd goedgekeurd in de raad van 31 maart 2020.
De OCMW-raad neemt akte van de opvolgingsrapportering over het eerste semester van 2021.
Raadslid Sien Pillot stelt dat de afschaffing van het LOI, van het Lokaal Opvang Initiatief, een beslissing is die volgens hen past binnen de visie van dit bestuur om te ontzorgen. En dit 7 keer op de kap van de meest kwetsbaren. Een decennialange traditie van solidariteit in onze gemeente wordt gemakkelijkheidshalve afgeschaft. Zij ontkennen niet dat de kortdurende trajecten, de zogenaamde transitieopvang in het huidige opvangmodel het OCMW onder druk zet. Dit is eveneens te lezen in een nota van de VVSG. Het gaat hier specifiek over de transitieopvang van verzoekers die al een positieve beslissing gekregen hebben met als doel dat zij binnen de twee maanden het LOI kunnen verlaten voor een eigen woning. Het realiseren hiervan is niet mogelijk binnen deze termijn en geeft begrijpelijk die hoge werkdruk waar de schepen naar verwees tijdens de commissie. Maar schepen Brigitte Vermeulen Goris bedoelde natuurlijk tijdens de commissie dat het federale beleid van de vorige staatssecretaris Theo Francken van haar eigen partij faalde waardoor de druk op de OCMW’s groeide.
Er is volgens raadslid Sien Pillot echter goed nieuws. Want de huidige federale regering werkt aan een oplossing. De huidige staatssecretaris is zich bewust dat er ongenoegen en frustraties zijn bij de lokale besturen. Daarom zal er op korte termijn een dialoog met de lokale besturen worden aangegaan om samen tot betere samenwerkingsverbanden te komen. Huidig staatssecretaris Sammy Mahdi wil werken aan een stabiel en flexibel opvangbeleid met voldoende bufferplaatsen en oog voor net dat langetermijnbeleid. Een LOI dient echter niet alleen voor de transitieopvang, maar een LOI kan ook instaan voor de opvang van verzoekers met een hoge beschermingsgraad die afkomstig zijn uit een land waarvoor er een hoge beschermingsgraad geldt, zoals Afghanistan, en die nog wachten op een beslissing ten gronde of voor andere kwetsbare groepen. Het is dus wereldvreemd om in tijden van de klimaatcrisis en andere drama’s elders in de wereld de LOI-woningen in Edegem af te schaffen. Groen Edegem is dus net zoals het OCMW vragende partij voor meer stabiliteit op lange termijn, niet enkel de moeilijke zoektocht om de tijdsdruk aan te gaan naar een duurzame woning, maar ook een degelijk begeleidingstraject te kunnen uitvoeren. Zij pleiten tevens voor het behoud van de individuele opvang naast de collectieve opvang en een spreiding over de verschillende gemeenten. Zij kunnen dus absoluut niet akkoord gaan met het afschaffen van het LOI in Edegem, maar vragen om eventueel tijdelijke versterking van het team maatschappelijke assistenten te voorzien en om samen met de VVSG en gemeenten uit de regio op federaal vlak te pleiten voor een snelle beslissing van de staatssecretaris. Het LOI nu afschaffen is echt een gemakkelijkheidsoplossing en brengt absoluut niets bij tot de oplossing van de crisis. Het is wereldvreemd om net op het moment dat er opnieuw grote vluchtelingenstromen op gang komen het LOI in Edegem af te schaffen.
Raadslid Ann De Cleyn wil namens de CD&V fractie ook graag een stemverklaring geven. Zij steunen Groen Edegem volmondig. Ook zij gaan dit punt niet goedkeuren. Zij vinden het spijtig dat de gemeente hier zijn verantwoordelijkheid niet opneemt. En zij zien dit als een gebrek aan solidariteit met de zwaksten van de samenleving. Zij zien het ook als iets dat weerom weer wordt afgeschaft en het is gewoon heel erg spijtig dat dit gebeurt zonder overleg met Fedasil. Er is ook geen openheid om te komen tot een betere samenwerking, om samen rond de tafel te gaan zitten, van hoe kunnen we nu proberen toch nog wel opvang te bieden, maar een aantal verbeteringen te bekomen. Zij zien dat als een stukje zorg voor anderen dat weeral wegvalt. Terwijl eigenlijk de kosten voor deze zorg door de overheid bijna volledig terugbetaald worden. Daarom vinden zij het oprecht spijtig en kunnen zij dit niet goedkeuren.
Schepen Brigitte Goris reageert dat eigenlijk alles gezegd is tijdens de eerdere toelichting op de commissie, maar wil toch graag een paar puntjes op de i zetten. Het was niet staatssecretaris Francken die de opvangplaatsen in de gemeente gereorganiseerd heeft, maar staatsecretaris Maggie De Block in lopende zaken, pour la petite histoire. Zij vindt tevens dat de gemeente haar verantwoordelijkheid zeker heeft opgenomen in het verleden en dat nog steeds doet. Maar de draagkracht in solidariteit is voor een gemeente als Edegem een beetje boven ons hoofd aan het groeien en zij vindt, en dat is het standpunt van N-VA nationaal, maar ook van N-VA Edegem, dat de federale overheid moet zorgen voor federale opvang in federale opvangcentra en dat dat niet moet afgewenteld worden op de lokale besturen, omdat de draagkracht van die gemeentes, en zeker in onze gemeentes in de Zuidrand van Antwerpen, meer als overschreden is. De mensen die in het comité van de sociale dienst zetelen zullen eveneens kunnen beamen dat de druk op de maatschappelijk werkers, op de sociale dienst, in moeilijke en zware dossiers, waar dat mensen de taal niet machtig zijn, zodanig zwaar is dat dat bijna onwerkbaar is. Daarom blijft de schepen de beslissing van de sluiting van het LOI verdedigen.
Raadslid Sien Pillot vindt het schrijnend dat de schepen elke keer opnieuw verwijst naar de druk op de maatschappelijk assistenten. Groen Edegem vraagt al geruime tijd, in tijden van crisis, in tijden van corona, in tijden van asielcrisis, verwijzend naar die druk om de aanstelling van een extra maatschappelijk assistent. Maar in de plaats hiervan, kiest het bestuur er voor om gewoon te zorgen voor minder werk, en dit op kap van de kwetsbaren. Zij vindt dit echt intriest.
Raadslid Ann De Cleyn sluit zich hierbij aan. Ook zij pleit er voor om er voor te zorgen dat de maatschappelijk assistenten beter ondersteund worden, want er is inderdaad een zware druk op hen.
Volgens het actueel Fedasil beleid worden nog enkel erkende asielzoekers doorverwezen naar een LOI.
Ze krijgen 2 maanden de tijd om van daaruit een eigen woning te vinden. Dit is slechts verlengbaar tot maximaal 4 maanden. Om die verlenging te krijgen moeten de begeleidende maatschappelijk assistenten (ma's) kunnen aantonen dat betrokken LOI-bewoners voldoende gezocht hebben naar een woning. Dat geeft heel wat bijkomende administratieve workload. Het LOI evolueert dus naar een "doorgangs-LOI".
Dit actueel Fedasil-beleid heeft een grote impact op het werk van de begeleidend ma's: de begeleiding is enkel gericht op het vinden van een woning en dat maakt deze eenzijdiger en intensiever. De zoektocht naar een woning is immers zeer moeilijk voor de LOI-bewoners die vaak het Nederlands niet machtig zijn en geen (leef)loon hebben wat veel eigenaars afschrikt. De ma's laten zich bij de zoektocht naar een woning al een hele tijd bijstaan door vrijwilligers van vzw Mondiale Werken - regio Lier maar ook zij stoten op de realiteit van de moeilijke situatie voor erkende vluchtelingen op de Vlaamse woningmarkt. De kans is dus
reëel dat ook na vier maanden de LOI-bewoners geen eigen woning hebben gevonden. In dat geval zijn er twee mogelijkheden: ofwel worden zij uit de LOI-woning gezet en worden deze mensen dakloos ofwel verlengt het bestuur het verblijf maar dat is dan zonder Fedasilsubsidies.
Daarnaast is er ook een grotere administratieve belasting zowel voor de aanmaak van een nieuw dossier, de eventuele verlenging (zier hiervoor) als voor het afsluiten van een dossier, maar ook door het groter aantal dossiers ingevolge de verwachte
snelle doorstroming van bewoners.
Daarnaast wordt de nood aan een goede communicatie met de buren rond de LOI-woningen en een goede inbedding in de buurt nog belangrijker wat ook een impact heeft op de workload.
Door de intensievere opeenvolging van LOI-bewoners neemt de werkbelasting voor cluster patrimonium & facilities ook sterk toe.
Het vast bureau is van mening dat onder huidig asielbeleid het lokaal opvanginitiatief gestopt moet worden aangezien hiervoor geen bijkomende personeelscapaciteit kan gecreëerd worden.
Daarnaast is het vast bureau voorstander van een asielbeleid via centrale opvang in opvangcentra en niet via lokale opvanginitiatieven.
Van zodra de beslissing tot stopzetting van het LOI betekend wordt aan Fedasil, treedt een opzeggingstermijn van 6 maanden in tenzij in onderling overleg een verkorte termijn kan overeengekomen worden. In ieder geval zal de sociale dienst van het OCMW in overleg met Fedasil een gepaste oplossing zoeken voor de enig overblijvende LOI-bewoner die in lijn ligt met diens verblijfstatuut.
Gezien de werkdruk bij de algemene sociale dienst, zal de sluiting van het LOI geen impact hebben op de personeelsbezetting en zal het huidig totaal aantal VTE voorzien in het organogram aangehouden worden, nl. 9 VTE maatschappelijk assistent en 2 VTE maatschappelijk assistent asielopvang.
Eens de stopzetting een feit is, is er geen reden meer om in het organogram voor de sociale dienst van het OCMW een onderscheid te maken tussen maatschappelijk assistent (9 VTE) en maatschappelijk assistent asielopvang (2 VTE) waardoor dit onderscheid kan weggelaten worden bij de eerstvolgende aanpassing.
De wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en van andere categorieën van vreemdelingen vormt de referentie inzake de opvang, in België, van verzoekers om internationale bescherming en van bepaalde andere categorieën van vreemdelingen.
Artikel 64: De openbare centra voor maatschappelijk welzijn kunnen individuele of collectieve opvangstructuren organiseren om materiële hulp te verlenen aan de begunstigde van de opvang. Deze opvangstructuren, genaamd lokale opvanginitiatieven, maken het voorwerp uit van een overeenkomst tussen het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn en het Agentschap.
De conventie tussen Fedasil en OCMW Edege: Artikel 2.1.4. opzegging van geconventioneerde plaatsen
Het OCMW kan op elk moment bestaande geconventioneerde plaatsen opzeggen, met respect voor een opzeggingstermijn van zes maanden.
Historiek
De OCMW-raad van 25 januari 2000 besliste om een lokaal opvanginitiatief op te starten. De Raad volgde daarmee een positief advies van het Bijzonder Comité Sociale Dienst dd. 11 januari 2000. In dat advies staat te lezen:
- dat op dat moment Edegem 100 vluchtelingendossiers beheerde. Van de 100 dossiers verbleven er 15 personen in Edegem, 65 personen in Antwerpen en 20 verspreid over België;
- dat voor de asielzoekers in Edegem normaal toezicht en begeleiding mogelijk was, dat dit nagenoeg onmogelijk was voor de asielzoekers in Antwerpen en compleet onmogelijk voor de asielzoekers in de rest van het land.
- gelet op de grote toeloop van asielzoekers sinds oktober 1999 dient de sociale dienst en de werking ervan georganiseerd in functie van de gestegen hulpvraag. Voor januari 2000 werd 2.500.000 frank steungeld uitbetaald aan de asielzoekers, voorlopig zonder enige controle op de woonsituatie van betrokkenen. Dit is niet langer verantwoord.
Als voordeel om in te stappen in het nieuw systeem van lokale opvanginitiatieven werd opgegeven:
- materiële hulp, sociale en medische opvang en begeleiding bieden ipv geld geven. het aanzuigingseffect verminderen;
- de huidige werkwijze van huisjesmelkers en maffia wordt tenietgedaan;
- het non-beleid tav asielzoekers wordt vervangen door een verantwoord beleid.
- meer spreidinig realiseren van de asielzoekers ipv concentraties in enkele grootsteden.
- het OCMW krijgt de kosten van de opvang en de hulpverlening terugbetaald met een max. van 35 000 Frank per persoon per maand
- als organisator van een nieuw initiatief krijgt men een bevoorrecht statuut inzake toewijzing van asielzoekers. Heden krijgt Edegem, per schijf van 5.000 dossiers asielzoekers, er 19 toegewezen. Aan het huidige tempo is dit 19 dossiers per 2 maanden.
Bij de opstart was plaats voor 11 personen. Het initiatief werd in de loop van het jaar 2000 verder uitgebouwd zodat er op het eind van dat jaar reeds 64 plaatsen (31 volwassenen en 33 kinderen) waren, verspreid over 14 wooneenheden. Het aantal groeide verder naar 79 plaatsen waardoor het LOI van Edegem één van de grootste van Vlaanderen was. Na een eerste afbouw naar 44 plaatsen, was er in 2015 de migratiegolf waardoor het aantal weer steeg naar 52.In 2018 werd beslist tot een spontane afbouw naar 21 plaatsen.
Huidig asielbeleid (bron: website Fedasil)
Fedasil zorgt voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en garandeert de kwaliteit en conformiteit binnen de verschillende opvangstructuren.
In het aanmeldcentrum voert Fedasil een eerste sociale en medische observatie uit van de verzoeker, en controleert men of hij recht op opvang heeft. Indien dat het geval is krijgt hij een opvangplaats in het aanmeldcentrum, in afwachting van een plaats die aangepast is aan zijn situatie. Het verblijf in het aanmeldcentrum is dus van korte duur - ongeveer 1 week.
Fedasil zal hem vervolgens een opvangplaats toewijzen (de verplichte inschrijvingsplaats of 'code 207'). Daar zal de asielzoeker het recht op materiële hulp kunnen krijgen. Bij de toewijzing van deze opvangplaatsen tracht Fedasil zoveel mogelijk rekening te houden met de specifieke situatie van de verzoekers (gezinnen met kinderen, rolstoelgebruikers, niet-begeleide minderjarigen... ). Bepaalde opvangstructuren zijn immers beter aangepast aan de noden van sommige personen.
In totaal beschikt België over ongeveer 28.000 opvangplaatsen. Het netwerk bestaat uit collectieve en individuele opvangstructuren. De collectieve structuren zijn opvangcentra die door Fedasil, het Belgische Rode Kruis of andere partners beheerd worden. De individuele structuren zijn woningen die door de OCMW's (de 'lokale opvanginitiatieven' of LOI's) of door ngo's beheerd worden.
Alle opvangstructuren zijn ‘open’, wat betekent dat de bewoners er vrij kunnen binnenkomen en buitengaan. Ze krijgen er onderdak en eten, kledij alsook sociale, medische en psychologische begeleiding, een dagelijkse uitkering (zakgeld) en toegang tot juridische bijstand en tot diensten zoals tolken en opleidingen.
België voorziet in een opvangmodel met de collectieve centra als norm. Opvang in de individuele woningen is voorbehouden voor kwetsbare personen (zwangere vrouwen, alleenstaanden met kinderen, personen met een beperking…) en voor verzoekers die een grote kans hebben om erkend te worden als vluchteling.
Het recht op opvang loopt ten einde wanneer de asielprocedure (officieel 'de procedure betreffende het verzoek om internationale bescherming') afgelopen is en de eventuele beroepsprocedures uitgeput zijn. Na een positieve beslissing krijgt de vluchteling (of de persoon die recht heeft op subsidiaire bescherming) een verblijfsvergunning en kan hij op zoek gaan naar een eigen woning. Hij mag nog twee maanden in een opvangstructuur verblijven om een geschikte verblijfplaats te zoeken. Hij kan hiervoor hulp vragen aan een OCMW.
Huidige situatie
Bij het begin van de coronapandemie waren er nog 6 plaatsen bezet. Het college besliste toen om geen nieuwe asielzoekers meer op te vangen zolang er strenge coronamaatregelen golden.
Op dit ogenblik is nog 1 van de 21 LOI-plaatsen bewoond, de andere plaatsen zijn geschorst.
Personeelsbezetting
In het besluit van de OCMW-raad van 19 september 2018 (zie gekoppeld besluit), d.i. het moment van de door Fedasil afbouw van het LOI van 49 naar 21 plaatsen, staat aangegeven:
- dat voor de beslissing tot verplichte afbouw er nog 1,5 VTE maatschappelijk assistent aan het werk was voor het LOI;
- dat deze personeelsbezetting gehalveerd wordt naar 0,75 VTE, verdeeld over drie personen;
- dat hun voltijdse tewerkstelling wordt behouden en dat zij alle drie voor andere taken in de sociale dienst werden ingezet om de stijgende workload mee op te vangen. Dat wordt concreet gemaakt in het gedeelte financiële en beleidsinformatie van het gekoppelde besluit.
Sinds maart 2020 werden nog maar 6 van de 21 opvangplaatsen ingevuld gezien de beslissing tot schorsing van de 15 andere plaatsen door het CBS wat een feitelijke gemiddelde tijdsbesteding van 0,25 VTE maatschappelijk assistent vergt.
De raad keurt de stopzetting van het lokaal opvanginitiatief goed, mits het respecteren van een opzeggingstermijn van maximaal zes maanden die onderhandeld moet worden met Fedasil.